O cechach kultury polskiej /1

Kultura polska powstała jako kultura szlachecka. Stąd kulturę polską cechuje szlachetność. Ta szlachetność wyraża się w poszanowaniu drugiego człowieka. Ta szlachetność była oczywiście poparta katolicyzmem. Z wrogami zawsze walczyliśmy szlachetnie a nie podstępem. Wierzyliśmy i wierzymy w szlachetne ideały. Nasza dewiza: Bóg – Honor – Ojczyzna przeciwstawia się rewolucyjnemu hasłu: wolność – równość – braterstwo.

Otóż Polacy nigdy nie obalili kultury szlacheckiej przez rewolucję czy inne walki społeczne. Dlatego u nas do tej pory dominuje w kulturze szlachetność. Francuzi, Rosjanie, czy nawet Niemcy (już w Reformacji) odrzucili swoją tradycję szlachecką. Stąd u nich pojawiły się zupełnie nowe pomysły. U nas wolność była związana z działaniem, a u nich mamy do czynienia z wolnością negacji (negowania porządku społecznego). Dlatego u nas kiedyś i teraz wolność negowania była kierowana i opłacana z zewnątrz. Negowanie porządku zawsze prowadzi do upadku.

W naszej polityce panowała raczej szlachetność niż pragmatyzm. Okazuje się, że do dzisiaj szukamy raczej szlachetności niż pożytku czy interesu własnego. Brakuje nam pragmatyzmu. Przeciwko takiemu pragmatyzmowi w naszej polityce zadziałał romantyzm. To romantyczni poeci utwierdzili naszą duchową ekspresję (naszą uczuciowość). U nas w pogardzie było handlowanie i dorabianie się. Stąd nie było burżuazji w zachodnim wydaniu. Powstała za to warstwa inteligencji, ale to prowadziło do niekończących się dyskusji a nie do działania (praca u podstaw niewiele co zmieniła).

Zastanawiające jest jedno, że gdy w 1918 roku otworzyła się szansa niepodległości, wszyscy zabrali się do działania i Państwo Polskie ruszyło z kopyta. Czyli przetrwała wolność działania.