Współdziałanie społeczne (2)

1. Najpierw człowiek musi mieć świadomość, że w pojedynkę nie jest w stanie osiągnąć zbyt wiele. Musi zrozumieć, a więc przyjąć i uznać, że rozwój polega przede wszystkim na poszerzaniu działalności dzięki sprawnemu współdziałaniu. Dlatego współdziałanie staje się podstawą życia społecznego. Najlepiej jest to widoczne już na poziomie wspólnoty rodzinnej, gdzie współdziałanie jest konieczne i niezbędne. Jeśli rodzice nie potrafią ze sobą współdziałać, to taka wspólnota się rozpadnie.

2.Człowiek musi mieć swobodę i możliwość dobierania sobie odpowiednich współpracowników. Współpraca musi się dokonywać w sposób praktyczny – roztropnie i sprawiedliwie. Współpraca powinna być chętna i dobrowolna. Człowiek przymuszony do współpracy nie będzie efektywny. Otóż we współdziałaniu liczy się przede wszystkim efektywność i skuteczność. Efektywność powinna być związana z określeniem jakiegoś wspólnego celu. Taki cel musi być jasny i uchwytny dla wszystkich uczestników współpracy, ponieważ wszystkie wykonywane działania muszą być podporządkowane odpowiedniemu celowi.

3. Musimy mieć świadomość, że dzięki skutecznej współpracy osiągniemy dużo więcej. Współpraca i współdziałanie są podstawą rozwoju w wielu dziedzinach. Cała sfera ekonomiczna (gospodarcza) rozwija się na zasadzie współpracy. Bez takiego społecznego współdziałania nie byłoby żadnego rozwoju cywilizacyjnego. Wszystkie historyczne budowle różnych cywilizacji mogły powstać jedynie przy współpracy całych społeczności. Oczywiście pojawią się zarzuty, że takie działania były wymuszone przez władzę zwierzchnią lub religijną. Gdy się jednak zastanowimy głębiej, wtedy okaże się, że zorganizowanie takiej szerokiej współpracy wymagało zaangażowania wszystkich uczestników. Bez takiego zaangażowania nie udałoby się zrealizować tych przedsięwzięć w sposób tak perfekcyjny.

4. Widzimy już, że współpraca i współdziałanie wymaga znakomitej organizacji. Organizacja współdziałania była zawsze najważniejszym wyzwaniem cywilizacyjnym. Od początków historii najważniejsza byłą organizacja działań wojskowych. Bitwy wygrywały wojska najlepiej zorganizowane, a niekoniecznie najliczniejsze. To najlepiej pokazuje znaczenie organizacji wspólnych działań i dokonań.

W ramach zastrzeżeń można dodać, że perfekcyjna organizacja niweluje jednak indywidualną inicjatywę, dlatego w wojsku cała inicjatywa została przeniesiona na dowódcę, czyli wodza kierującego armią. Znamy jedynie wielkich wodzów, którzy zapisali się w historii swoimi zwycięstwami. To pokazuje nam, że organizacja współpracy musi mieć swojego przywódcę i lidera, który ma czuwać nad przebiegiem współdziałania różnych jednostek. Taka właśnie jest rola przywódców politycznych. Przywódcy polityczni powinni umieć organizować współdziałanie obywateli wokół realizacji wspólnych celów.

5. Kto ma określać wspólne cele społeczne? Przeżywaliśmy w tym zakresie różne propozycje ideologiczne, które kończyły się na ogół społeczną katastrofą. Patrząc na to bardziej realistycznie przedstawia się takie cele jak powszechny dobrobyt albo nieustanny rozwój społeczny. Lecz takie ogólne propozycje wydają się zbyt ogólnikowe i dlatego nie przemawiają do przeciętnego obywatela.

Toteż należy postawić pytanie, czy można pogodzić lub połączyć cele ogólno-społeczne z różnymi celami indywidualnymi? Być może cele indywidualne mogą i powinny wpisywać się w ogólny kierunek rozwoju społecznego. Chyba rolą władzy państwowej jest taka organizacja współdziałania obywateli, żeby takie cele jak konkretne osiągnięcia ludzi układały się w drabinę prowadzącą do najwyższego celu społecznego. Przecież to pojedyncze działania obywateli powiązane we współpracy prowadzą do osiągnięcia powszechnego dobra, czyli dobrobytu lub dobrego życia.