Ludzkie działania (kwestie moralne i polityczne) /5

Musimy zwrócić uwagę na jedną ważną sprawę. Otóż te propozycje Arystotelesa mają charakter etyczny i jako takie należą do dziedziny etyki (zostały przedstawione w dziele Etyki). Tym bardziej trzeba pamiętać, że te etyczne propozycje dotyczą działań politycznych w wymiarze wspólnotowym (w ramach państwa – polis). Nie są to ustalenia dotyczące moralności, tak jak opisaliśmy to dziś, ponieważ działania moralne przypisane człowiekowi odnoszą się bezpośrednio do spotykanych przez nas konkretnych pojedynczych ludzi i  dotyczą ich osobowej realności. Takimi działaniami moralnymi są akty wiary, miłości i nadziei, które mają swój początek w podmiotowości osoby człowieka. Moralność sensu stricte należy pojmować jako odniesienie osoby do osoby poprzez działania duchowe.

Natomiast działania polityczne (będące działaniami wspólnotowymi) oparte na arystotelesowskich cnotach etycznych dotyczą skutecznej realizacji interesów grupowych, na ogół skupionych w działalności instytucjonalnej. Chodzi wiec w nich o skuteczność działania. Dlatego należy stwierdzić, że polityka nie obejmuje działań moralnych, ale powinna być oparta na działaniach etycznych kierowanych rozsądkiem, sprawiedliwością i umiarkowaniem w pomysłach. Niestety wolność postulowana w życiu politycznym rozwala kompletnie jakiekolwiek zasady ogarniające i porządkujące działania społeczne. Życie społeczne w państwie nie może być oparte na dowolności działania, bo to ostatecznie prowadzi do anarchii i chaosu. Władza ma gwarantować obywatelom prawo do działania, ale nie na zasadzie wolności, czyli zupełnej swobody.